Budget 2023: यंदाच्या अर्थसंकल्पीय भाषणात अर्थमंत्री करणार A,B,C,D चा उल्लेख! जाणून घ्या अर्थ

ABCD Of Budget: 1 फेब्रुवारी रोजी अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन केंद्र सरकारचा अर्थसंकल्प सादर करणार आहेत. हे बजेट तुम्ही तुमच्या घरासाठी बनवलेल्या बजेटसारखेच आहे. ज्याप्रमाणे तुम्ही खर्च करण्यापूर्वी प्रत्येक गोष्टीचे नियोजन करता, त्याचप्रमाणे हा अर्थसंकल्प केंद्र सरकारचा असल्याने येत्या वर्षात कोणत्या क्षेत्रात किती खर्च होणार आहे, याचेही सरकार पहिल्यांदा नियोजन करते.

अशा परिस्थितीत, तुम्हाला दिसेल की 1 फेब्रुवारी रोजी अर्थमंत्री संसदेत अर्थसंकल्पाचे वाचन करताना ए टू झेड चा उल्लेख करणार आहेत. जरी येथे A, B, C, D चा अर्थ काही वेगळाच आहे. त्याबद्दल जाणून घेऊया...

A म्हणजे वार्षिक आर्थिक विवरण (Annual Financial Statement)

अर्थसंकल्प सादर करताना सरकार सुमारे 10 कागदपत्रे सादर करते. यामध्ये सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे वार्षिक आर्थिक विवरणपत्र. यावरुन सरकारने आर्थिक वर्षात किती खर्च केला आणि किती कमाई केली हे दिसून येते.

डी पासून निर्गुंतवणूक

जेव्हा सरकार एखाद्या सरकारी कंपनीतील आपला काही हिस्सा विकते तेव्हा त्याला निर्गुंतवणूक म्हणतात. एअर इंडियाच्या निर्गुंतवणुकीप्रमाणे सरकार आपली मालमत्ता विकून रोख रक्कम गोळा करते, असेही म्हणता येईल.

Economic Survey

अर्थसंकल्प (Budget) सादर करण्याच्या एक दिवस आधी सरकार संसदेत आर्थिक सर्वेक्षण सादर करते. यावरुन देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा कल स्पष्ट होतो. कोणत्या क्षेत्रात कोणता कल असेल? या सर्वेक्षणाच्या माध्यमातून पुढील अर्थसंकल्पात सरकार (Government) कोणत्या क्षेत्रात कोणती चौकट बनवू शकते, याचेही विश्लेषण केले जाते.

Indirect Tax

सरकार आपल्या उत्पन्नासाठी लोकांकडून कर वसूल करते. अशा परिस्थितीत लोकांवर दोन प्रकारे कर आकारला जातो. आयकर सारखा पहिला Indirect Tax. त्याचबरोबर अप्रत्यक्ष करातूनही सरकार कमावते. (GST सारखे)...

n चा अर्थ

सरकार दोन भागात पैसा खर्च करते. एक Expenditure (योजना खर्च) आणि Non Plan Expenditure (योजनेत्तर खर्च) मधून समजू शकतो. अनुदान, वेतन आणि व्याज यांसारखे नियोजनेत्तर खर्च उत्पादक क्षेत्र आहे. दुसरीकडे, योजना खर्च म्हणतात, जिथे सरकार मंत्रालयांच्या योजनांवर पैसे खर्च करते. काही प्रकारच्या पायाभूत सुविधा उभारण्यासाठी केलेल्या खर्चाला योजना खर्च म्हणतात.