Mahadayi Water Dispute : गोव्यासाठी धोक्याची घंटा; ‘कळसा’चे पात्र कर्नाटककडून उद्ध्वस्त

विलास ओहाळ

‘रामेश्‍‍वर मंदिर ते आंब्‍याचो हरल’ या पाच किमी भागातील कळसाचे पात्र कर्नाटक जल विभागाने अक्षरश: उद्ध्वस्त केले आहे. परिणामी कणकुंबी (ता. खानापूर) गावाच्या हद्दीतून म्‍हादईकडे येणारे ‘कळसा’चे पात्र कोरडे पडले आहे. म्‍हादईप्रश्‍‍नी गोवा सरकारने यापुढेही बेफिकिरी दाखवली तर गोमंतकाच्‍या पदरी तहानलेपण निश्‍चित आहे.

प्रत्‍यक्ष स्‍थितीची पाहणी करताना ‘गोमन्‍तक’च्‍या प्रतिनिधींनी कणकुंबीत अनेक ग्रामस्‍थांशी संवाद साधला. कणकुंबी गावाला कळसा प्रकल्पाचा काहीच उपयोग नाही. या गावाच्या हद्दीत मलप्रभा नदीचाही उगम आहे. असे असले तरी गावाला पाण्यासाठी कूपनलिकांवर अवलंबून राहावे लागत आहे. कर्नाटक सरकार कधीही कळसाचे पाणी वळविण्याचे काम सुरू करू शकते, असा संशय कणकुंबीतील ग्रामस्थांनी व्यक्त केला आहे.

अशी आहे स्‍थिती; पाणी कोठे मुरतेय, याचा येईल अंदाज

1 ‘कळसा’च्या पात्रापर्यंत खोदलेल्या कालव्यातून कळसाचे पाणी सध्‍या प्रवाही आहे. ते पाणी खोदलेल्या कालव्यात जमत असून त्याच ठिकाणी जमिनीत मुरत आहे.

2 ‘कालव्यात अर्धवट स्थितीत असलेल्‍या स्वयंचलित लोखंडी दरवाजापर्यंत पाणी वाहून येत असल्याचे स्पष्टपणे दिसते. गोव्‍याकडे येणारे ‘कळसा’चे पात्र सुकले आहे.

3 याच दरवाजाच्या जवळ दक्षिणेच्या बाजूला केलेले काँक्रीटीकरण खचत चालले आहे. विशेष म्हणजे पावसाच्या दिवसांत या लोखंडी दरवाजावरूनही पाणी कालव्यामध्ये गेल्याचे स्पष्ट दिसते.

4 या लोखंडी दरवाजाकडे कचरा, लाकूड व इतर वस्तू अडकलेल्या आहेत. यावरून पावसात पाण्याचा प्रवाह किती गतिमान असेल याचा अंदाज यावरून काढता येतो.

कर्नाटक संवेदनशील, गोवा गाफिल

सेन्‍सरसाठी खास सिमेंटचे खांब उभे करण्‍यात आले आहेत. पाण्‍यासाठी कर्नाटक उपरोक्‍त विषयाकडे किती संवेदनशीलपणे पाहत आहे हे दिसून येते. दुसरीकडे गोवा सरकारने गाफिलपणाचा कळस गाठला आहे.

जनाधारासाठी प्रयत्न

‘केंद्रीय जल आयोगाने सुधारित आराखड्याला परवानगी दिली आहे. तसेच मे महिन्‍यात कर्नाटक राज्यात विधानसभा निवडणूक होत आहे. तेथे सत्ताधारी भारतीय जनता पक्षाविरोधात लोकांमध्ये नाराजी आहे. त्यामुळे जनाधार मिळवण्‍यासाठी आवश्‍‍यक परवानग्या न घेताही कर्नाटक सरकार बेकायदेशीर काम पुढे रेटू शकते, असा कयास माऊली देवस्थानच्या पदाधिकाऱ्यांनी व्यक्त केला आहे.